İki hafta önceki yazımda, e-ticarette giderek artmakta olan kargo sorunlarından bahsetmiştim. Neyse ki yeni lojistik çözümler hayatımıza girmeye başlıyor. Bunlardan birisi de benim yakın bir zaman önce kullanmaya başladığım ve oldukça memnun olduğum Bukoli. Borusan Lojistik’in bir girişimi olan Bukoli, e-ticaret teslimatlarında yaşanan lojistik sorunlara bir çözüm getirmek amacıyla geliştirilen bir proje.

Şimdilik sadece İstanbul’da

Şu an sadece İstanbul’da hizmet veren Bukoli, anlaşmalı olduğu e-ticaret siteleri üzerinde teslimat şekli olarak seçilmesi halinde, haritadan belirleyeceğiniz size en yakın Bukoli bayisine kargonuzu 24 saat içerisinde ulaştırıyor. Kargonuz ulaştıktan sonra Bukoli teslimat noktasına giderek, herhangi bir saat kısıtlaması olmaksızın kargonuzu teslim alabiliyorsunuz.

Bukoli, e-ticaret sitesinden kargonuzu teslim aldığı anda, kargonuz Bukoli noktasına ulaştırıldığında ve siz kargonuzu teslim aldığınız anda hem eposta hem de sms ile anında bilgilendiriliyorsunuz.

Bukoli’yi farklı kılan, sıradan mahalle esnafını birer kargo şubesine çeviriyor olması. Böylelikle kargocu ile köşe kapmaca oynama derdi olmaksızın 3 iş günü içerisinde istediğiniz zaman gidip kargonuzu teslim alabiliyorsunuz. Bukoli’nin iddiası, İstanbul’da kimseyi 500 metreden fazla yürütmemek.

Kendi Bukoi deneyimlerim

Ben Kitapyurdu.com siparişlerim için bir süredir Bukoli’yi kullanıyorum. Kargolarımdan hepsi, e-ticaret firmalarından teslim alındıktan en geç bir gün sonra Bukoli noktalarına ulaştırıldı. Üstelik cumartesi günleri için de bu geçerli. Bana en yakın olan Bukoli noktası 500 metreden bir hayli uzak. Ancak zamanla şube sayısının artacağını bildiğimden ötürü bunu önemli bir sorun olarak görmüyorum.

Kargonuzu teslim alma metodunuz da oldukça güvenli. Size eposta ve sms ile gönderilen takip ve teslim kodunu Bukoli noktasına belirtiyorsunuz. Bilgisayar veya tabletlerinde kurulu olan Bukoli uygulamasına bu rakamları girip onayı gerçekleştiriyorlar. TC Kimlik numaranızı da belirtip kargonuzu teslim alıyorsunuz. Başlarda bu uygulama yarı yarıya defter üzerinden tutuluyordu ancak önerilerimizi dikkate almış olsalar gerek, şu an neredeyse tamamen dijital bir süreç var.

Süreci biraz daha hızlandırmak adına son kullanıcı uygulamalarına (henüz son kullanıcı uygulamaları yok) bir barkod okuyucu ekleyip bununla koli üzerindeki barkodu tarayarak hızlı bir onaylama gerçekleştirebilirler. Ancak bu konuda kargo firmalarına zorunlu tutulan bazı yasal kısıtlamaları aşmaları gerekiyor ancak bu konuya çözüm bulabileceklerini düşünüyorum (zira defter konusu da böyleydi mesela).

Her aşamada bilgilendirme

Kargonuzla ilgili her aşamada bilgilendirildiğinizi söylemiştim. Olur da henüz kolinizi teslim almazsanız yine eposta ve sms yoluyla uyarılıyorsunuz. Kargo firmalarının böyle bir ekstra uyarı yapabileceklerini (hem de otomatik olarak) hayal edebiliyor musunuz?

Bukoli ile harita üzerinden teslimat noktalarının fotoğraflarını da görebiliyorsunuz. İlk başta bir market sahibi ile kargo teslimatı için kuracağınız iletişim konusu sizi kaygılandırıyor. Ancak deneyimlediğinizde bunun bir kargo şubesine gitmekten kat kat daha huzur verici olduğunu görüyorsunuz. Kargo şubelerindeki gibi kargonun nerede olduğu belirsiz değil, size cevap vermek istemeyen kargo çalışanları yok, uzun uzun beklemiyorsunuz. Hatat tam tersine, normal market müşterileri yerine sonradan gelseniz bile bir önceliğiniz oluyor, ilgi ile karşılanıyorsunuz. En azından benim teslimat noktamda yaşadıklarım bunlardı. Sorunlu noktalar vardır belki de ancak BiTaksi hizmetindeki gibi bunlar da zaman içerisinde çözülür.

Bukoli’nin çalıştığı e-ticaret firmaları

Bukoli şu an Kitapyurdu, Babil, Idefix gibi kitap satış sitelerinin yanı sıra ebebek, Hızlıal, bikutuMutluluk, lilakutu, saçhane, 1Y1V, Evidea ve yeni anlaştığı Markafoni ile çalışıyor. Temel olarak küçük koli gönderimleri için uygun olan girişim, belli noktalara kurulanotomatik teslimat istasyonları ile de 7/24 hizmet vermeye başladı. AVM’ler, İDO iskeleleri gibi yoğun noktalara kurulacak istasyonlarla da eminimki kargo anlayışımız kökünden değişecek.

Bukoli Zorlu AVM teslimat istasyonu

Bukoli hizmeti ile ilgili olarak daha fazla bilgi almak amacıyla firmayla temasa geçtim ve bazı sorular yönelttim. Bukoli Proje Müdürü Hakan Arıkan, ekibi ile birlikte soruları cevaplayarak göndermişler. Cevaplar detaylı ve stratejilerinden de oldukça şeffaf olarak bahsetmişler. Bu sebeple hem teşekkür ediyor, hem de bu şeffaf zihniyetlerinden dolayı kendilerini kutluyorum.

Ümit Büyükyıldırım: “Bukoli hizmeti tam olarak ne zaman ve nasıl başladı?”

Kasım 2014’te ilk defa hizmet vermeye başladık. Fikrin ortaya çıkması yaklaşık 2 yıl önce, 2013 Mayıs. Ama bizim bu modeli ortaya çıkartıp hayata geçirmemiz 2014 Kasım.

Aslında Borusan Lojistik’in inovasyon yolculuğundan çıkan bir proje Bukoli. Biz bundan 2 yıl önce, 100 kadar fikir üzerinde bir çalışma yaptık. Ve bu çalışmalar sonucunda kendimize bazı öncelikli fikirler belirledik.

Bu konuda çok ilginç hikayelerimiz var. Mesela fikirlerden bir tanesi moto kuryeler üzerineydi. Fast food firmalarının önünde duran moto kuryeleri 3. bir parti yönetse ve bunları optimize etse daha verimli kullanılabilir mi diye düşünüp bu modeli test etmek üzere gözlem için oldukça iyi üniversitelerden mezun olan arkadaşları bu restoranlara gönderdik. Bu arkadaşlarımız, bir markanın 2 farklı şubesinde tam gün geçirerek kurye hareketlerini kayıt altına aldılar. Ve o noktada anladık ki, motor atıl ama kurye değil. Kurye, içerideki operasyona destek oluyor. Buradan bizim hayatımıza motor kurye girdi. Motor kuryeyle acaba e-ticarete yönelik hızlı bir teslimat modeli yapabilir miyiz dedik. Yaptığımız ARGE çalışmaları sonunda farkettik ki, hızlı teslimat bugün ihtiyaç olsa da, aslında teslimatın kendisiyle çok daha ciddi problemler ve şikayetler var.

Şikâyetleri inceleyerek çıkarılan içgörüler

Burada içgörülerimizi oluştururken Şikayetvar.com, ekşisözlük, sosyal medya vb. birçok platformu ar-ge çalışmalarımız sırasında yararlandığımız önemli kaynaklar arasında sayabiliriz.

Şikâyetlerin genel odağı kolinin taahhüt edilen zamanda gelmemesi ve koliyi beklemek, kargo firmalarının gelip koliyi teslim edecekleri saatte insanların evde olamaması, hafta sonu teslim alma seçeneğinin olmaması, insanların evde oldukları saatte kolinin gelmemesi, kapıda “geldik yoktunuz” notu bulup şubeye gidememek ve kolinin geri gönderilmesi gibi zaman ve mekân sınırlamalarının yarattığı zorluklar üzerineydi.

Biz de, teslimatın kendisiyle ilgili bu çok ciddi problemleri nasıl çözebiliriz dedik ve odağımızı e-ticaret alanında tutarak bu şikâyetlerden hareketle birçok teslimat modelini değerlendirip internetten aldıklarınızı zamansız ve mekânız sunacak bir teslimat modeli olarak Bukoli’yi hayata geçirdik.

Kullanıcıları ve esnafı anlamak adına yapılan saha araştırmaları

Bukoli’nin doğuşuyla ilgili de entresan hikayelerimiz var. Bu kadar farklı, birbirinden ilginç hikâyemizin olmasının en önemli nedeninin iş yapış şeklimiz ve yaklaşımımızla alakalı olduğunu düşünüyorum. Biz, iş yapış şekli olarak herhangi bir fikre odaklandığımızda bilgisayarla yapacağı araştırma kadar saha araştırması yapmaya da oldukça önem veriyoruz. Bu projeye dâhil olan herkes bilgisayar başında olduğu kadar sahada da zaman geçirmiştir. Araştırma yaptığımız dönemde son kullanıcıların ve esnafın sesini daha iyi yorumlamak ve içselleştirebilmek adına, ilk grup anket çalışmalarını da kendi içimizde yaptık. Test dönemimizde taşınacak demo paketleri de kendimiz hazırladık. Dağıtım sürecini de baştan sona kendi içimizde yönettik. Çağrı merkezi görevini de bizler üstlendik. Proje ekibinin tamamı bu süreçte hem ofiste hem sahada çalıştılar. Bu anlamda birer bireysel girişimci gibi çalıştığımızı söyleyebiliriz. Pilot döneminin başında aktarma merkezi olarak şirketin küçük bir toplantı odasını kullandık. Paket sayımız artınca gerçek anlamda bir aktarma merkezine geçtik. Bunların yanında kurumsal şirket olmanın getirdiği bazı avantajları da kullandık tabii. En azından ay sonu maaşımızın yatacağını biliyorduk.

Bukoli’nin hizmete başlaması

Bukoli, 4 kişilik bir ekibin dünya örneklerini araştırıp, Türkiye gerçekleriyle harmanlayıp 2013 Mayıs’ında ortaya çıkardığı bir iş modeli.

Ar-ge aşamasından sonra, İstanbul’da Kadıköy ilçesinde bir pilotla başlattık biz. Kadıköy civarındaki 14 esnaf ve Borusan çalışanlarıyla yaptık bu pilot çalışmayı. Buradan bize yol gösterici bir sürü bulgu çıktı. O bulguların hepsini değerlendirip, ileriye dönük sistemi geliştiren birçok iyileştirmeyi tamamladıktan sonra Kasım ayında sistemi hayata geçirdik. Bu aşamada, Kadıköy’de 35 noktadaydık ve bu teslimatı sadece Kadıköy’de yapıyorduk. Bu sırada ekibimiz de 6 kişi olmuştu. Bulgulardan yola çıkarak bugün bizim ürettiğimiz şifrelerde W,Q,O,0 gibi harfler yok. Büyük harf küçük harf ayrımı yok. Biz olabildiğince kullanıcı deneyimini kolay hale getirmek istedik. Bu arada pilottaki 14 noktanın hepsinden bizzat ben paket aldım ve 35 noktayı da tek tek ziyaret ettim. Bizim için bu projeyi geliştirirken, en iyi kullanıcı deneyimini yaşatmak adına inandığımız en önemli nokta, sistemi herkesin deneyimlemesi ve ona göre tartışmasıydı. Değişim ve gelişimi sürekli kılmak adına da, bu davranış biçimimizi ve düşünce yaklaşımımızı korumaya, odağımızı bu bakış açısı etrafında tutmaya çalışıyoruz.

Yurt dışı örnekleri var mıydı, varsa bize olan uyarlamalarında değişiklikler oldu mu?

Dünya’da benzer modeller var ama birebir bizim gibi bireysel esnaf üzerinden ilerleyen bir modele rastlamadık. Türkiye’de ilk diyebiliriz. Diğer ülkelerde genellikle benzin istasyonları ve zincir mağazalarla çalışan modelleri gördük. Bugün için biz, esnaflarla başlamayı Türkiye için daha uygun bulduk. Hem yaygınlık hem de esnafla kurulan sıcaklık, bağ yönünden. Zaman içerisinde bizim sistemimiz, elde ettiğimiz bulgularımızla birlikte bizi farklı kategorileri de sisteme dâhil etmeye götürebilir ama bugünkü konjonktürümüzde yolumuza bireysel esnafla devam edeceğiz.

Yurt dışındaki örnekler

Dünya üzerindeki benzer uygulamalara baktığımızda, sadece anlaşmalı noktalar üzerinden teslim eden, sadece locker üzerinden teslim eden ve her ikisini birlikte kullanan modeller var. Bu modellerden sadece anlaşmalı noktalar üzerinden teslim edenler, genelde stratejik partnerler ile ilerlemişler. Anlaşmalı noktalarını artırmak için genelde zincir mağazalar ile anlaşıp hızlı büyüme gerçekleştirmişler.

Örneğin İngiltere’de benzer hizmet veren CollectPlus diye bir firma var. Paypoint gibi ödeme sistemi ile birlikte ilerlemişler. Taşıma kısmını ise Yodel diye başka bir taşıma firmasına yaptırıyorlar. Fransa’da başlayan Kiala Avrupa’da ciddi bir büyüme gerçekleştirdi. Onlar da yine zincilerle anlaşarak sistemi büyütmüşler, ayrıca 2012 yılında UPS ile birikte yollarına devam etme kararı aldılar.

Türkiye’ye özgün bir model

Bunların yanında Amazon, Google gibi firmalar da Amerika ve Avrupa’da teslimat için yenilikçi yöntemler üzerinde çalışıyorlar.

Biz bir modeli örnek alarak değil, kesinlikle varolan bir ihtiyaçtan yola çıktık aslında. Türkiye’de e-ticaret çok hızlı büyüyor. E-ticaret çok hızlı büyürken 2 ana sütun üzerinde büyümek zorunda. E-ticaretin kendisinden bağımsız olarak söylüyorum bunu: İlki bankacılık sistemi, ikincisi lojistik sistemi. Bunlar e-ticaret ekosisteminin büyümesinde olmazsa olmaz iki önemli ayak. Bunun bankacılık ayağında, oldukça yaratıcı ilginç çözümler ortaya çıktı son dönemlerde ancak lojistik tarafında hiçbir gelişme yok e-ticaretin büyümesi için. Biz bu aşamada, ciddi bir ihtiyaç ve açık olduğunu bir kere daha fark ettik, düşündük. İkinci olarak da e-ticaretin lojistik tarafındaki şikâyetlerin günden güne arttığı ve artık ekosisteme zarar veren aşırı bir noktaya geldiğini gözlemledik. Dolayısıyla pazardaki bu ihtiyaçtan yola çıkarak biz buna nasıl bir çözüm üretiriz diye çalışmalar yaptık. Yurt dışındaki modelleri inceleyip, Türkiye şartlarında düşünmeye çalıştık.

Bukolinin operasyonel işleyişi tam olarak nasıl? Süreçler detaylı olarak nasıl işliyor?

Siparişler e-ticaret firmaları ile kurduğumuz entegrasyon üzerinden bizim sistemimize düşer. Gün içinde toplanan siparişler e-ticaret firmalarıyla anlaştığımız saatlere uygun olarak depolarından alınır. Ardından tüm siparişler aktarma merkezimize gelir. Burada dağıtım planı oluşturularak dağıtım araçlarına yüklenir. Araçlar siparişleri noktalara teslim eder.

Buraya kadar olan süreçte son kullanıcıya, paketin Bukoli tarafından alındığı ve dağıtıma çıktığına ardından da noktaya teslim edildiğine dair iki ayrı sms ve mail iletilir. Paket noktaya ulaştığında iletilen mail ve sms de son kullanıcıya teslimat kodu iletilir. Son kullanıcı esnafın açık olduğu gün ve saatlerde istediği zaman paketini alabilir.

E-ticaret siteleri tarafından hazırlanmış olan ürünleri e-ticaret sitelerinin depolarından alıp en kısa sürede seçili Bukoli noktalarına iletiyoruz. Böylece e-ticaret sitelerinden teslim aldığmız ürünleri ertesi günü teslim etmeyi hedefliyoruz.

Bukoli teslimat noktalarını seçerken hangi kriterlere dikkat ediyor?

Bugüne kadar birçok esnafla görüştük. Noktaları seçerken lokasyonlarına ek olarak ürün depolama alanı, bilgisayar veya akıllı telefon ve internet sahipliliği, çalışma gün ve saatlerinin modele uygunluğu kriterlerine bakıyoruz. Bir de mutlaka sisteme dâhil ettiğimiz, edeceğimiz noktaları son kullanıcı gözünden değerlendirip, o bölgenin koşullarını da dikkate alan bir yaklaşım sergiliyoruz.

Nokta seçimlerimizi temelde bu kriterlere göre yaparken Bukoli noktası olmaya olumlu bakan sisteme dahil etmediğimiz diğer esnafları da yedekliyoruz. Böylece bir bölgede yeni bir nokta daha açmamız gerektiğinde veya bir noktayla herhangi bir problemden dolayı yollarımızı ayırmamız gerektiğinde onun yerine hangisini koyacağımızı çok iyi biliyoruz. Bu yetimizi geliştirmek için de bütün İstanbul’da son 6 aydır mahalle mahalle sokak sokak gezerek 6.000 esnaf taradık. Çok ciddi sayıda esnafla tanışıp,onlara Bukoli’yi anlattık. Şu an için çekimser olan veya bize olumsuz dönüş yapan noktaları da gerekçesine göre ileride çalışabilmek üzere sistemimizde tutuyor; onlara ne şekilde ulaşabileceğimiz üzerinde çalışmalarımıza da devam ediyoruz.

Çalıştığınız teslimat noktası sayısı nedir?

500’ün üzerinde teslimat noktası ile çalışıyoruz. Bu rakam her geçen gün yukarı yönlü değişmekte.

Kaç kişilik bir ekibiniz var şu an?

Nakliye operasyonu, yeni teslimat noktalarının sisteme alınması, mevcut noktaların yönetimi ve son kullanıcı deneyiminin takibi için şu an 15 kişilik bir ekibimiz bulunmakta.

Son kullanıcı için mobil uygulama düşünüyor musunuz?

Evet. Şu anda yazılım sürecinde olan bir mobil uygulamamız var aslında. Yeni yılda son kullanıcılara sunmayı düşünüyoruz mobil uygulamamızı. Bu sayede noktalarda teslim alımlar daha kolay olacak.

İlk teslimat istasyonları nerelerde düşünülüyor, kaç teslimat istasyonu hedefi var?

Biz adına akıllı makinalar diyoruz şimdilik. Sizin isimlendirmeniz de güzelmiş 🙂 İlki Kozyatağı’nda Ağustos ayında aktif oldu. İkincisi Yenikapı İdo iskelesinde Ekim ayı içerisinde. İstanbul’da İDO iskelelerinde akıllı makinamızı başka devreye alacağımız noktalar da olacak. Bir de yakında Markafoni ile ortak bir proje kapsamında Zorlu AVM’de devreye alınacak bir akıllı makinamız olacak.

Hedefimiz; 7/24 teslimat yapan akıllı makinelerimizi İstanbul’da merkezi noktalarda konumlandırmak. Bunun için, İDO ile yaptığımız bir anlaşmamız var ve çok yakında tüm İDO iskelelerinde bu makineleri göreceksiniz.

Bukoli genelde küçük paket gönderimlerine uygun bir çözüm gibi görünüyor. Bu yapısı devam edecek mi yok büyük gönderiler de yapılabilecek mi?

Aslında biz büyük hacimleri ürünleri taşırız ama son kullanıcılar o ürünleri esnaftan eve taşıyamazlar diye şimdilik bu hizmeti sunmuyoruz Borusan Lojistik olarak Mudo ve Ikea gibi markalara eve teslimat ve montaj hizmeti veriyoruz. E-ticaret her sektör için büyümeye devam ettikçe entegre hizmetler sunarak son kullanıcıya değer yaratmayı hedefliyoruz.

Bukoli’nin yakın ve orta vadeli hedefleri neler? Türkiye’ye diğer illere yayılmak, daha fazla eticaret firması ile çalışmak veya farklı hizmet biçimlerinin dahil edilmesi gibi hedefleri var mı?

Bukoli şu anda 1v1y.com, Babil.com, hızlıal.com, kitapyurdu.com, e-bebek.com, sachane.com, bikutumutluluk.com, evidea.com ve lilakutu.com, idefix.com ve markafoni.com e-ticaret sitelerinde kargoya alternatif yeni bir teslimat seçeneği olarak müşterilerle buluşuyor. İdefix ve Markafoni Aralık ayı itibariyle Bukoli anlaşmalı e-ticaret sitelerinin arasına katıldı. Bukoli, Türkiye’nin en büyük ticaret sitelerinden biri olan Markafoni.com’da teslimatta yenilikçi bir seçenek olmaya başlamasının yanı sıra farklı bir işbirliğine daha gidiyor. Markafoni’nin Zorlu’da açacağı ilk fiziksel mağazanın tam karşısında 7/24 teslimat seçeneği sunan bir Bukoli noktası var. Böylece Bukoli’nin ilk AVM içi akıllı makinasını da açmış olacağız. Ayrıca Morhipo gibi bir çok eticaret sitesiyle de görüşmelerimiz devam ediyor.

E-ticaret sitelerinde Bukoli teslimat modelini seçen son kullanıcılar, kolilerine İstanbul’daki 500+ Bukoli teslim noktasından ulaşma fırsatına kavuşuyor. Bukoli şu an 33 ilçede ve tüm İstanbul’u kapsamayı şimdiden başardı. 5 yıl sonunda ise 2.500 noktaya ulaşmayı hedefliyor. Takip eden 1,5 yıl içerisinde de internet alışverişi için önemli hacmi olan 4 şehire de (İzmir, Ankara, Bursa, Antalya) Bukoli hizmetini götürmeyi ve oradaki son kullanıcılarla da bu modeli tanıştırmayı planlıyor. E-ticaret tarafında ise yeni müşteri entegrasyonları devam ediyor. Hedef, anlaşmalı e-ticaret sitelerinin sayısını artırarak Türkiye’nin önde gelen tüm e-ticaret sitelerinde bir teslimat seçeneği olarak müşterilerle buluşmak ve 7/24 teslimat yapan akıllı makinelerimizi merkezi noktalarda konumlandırmak.