Bundan tam üç yıl önce, Google ve Facebook’un İnternet’in kendisi olmak istediğini anlatan bir yazı yazmıştım. Aradan geçen sürede Google’ın hamleleri tahminime uygun şekilde yavaş yavaş devam etti. Google’ın Türkçe içeriklerde daha fazla özel içerik kartları kullanmaya başlaması, bir hafta önce Google, arama sonuçlarında haksız rekabet yapıyor mu veya Google tekel mi? başlıklı yazı ve ardından “En fazla omega 3 barındıran tohumlar” sorgusu için Google’ın farklı sitelerdeki sonuçları toplayarak, sitelerin adreslerini de göstermeden tek bir cevap olarak getirdiğini görmem üzerine konunun geldiği noktada tekrardan bir değerlendirme yapma ihtiyacı duydum. Bu yazıda, İnternet’teki tekelleşme konusuna Google arama motoru özelinde yaklaşacağım.

Arama motoru tekelleşmesi

Arama motorları İnternet dediğimiz şeyin neredeyse tamamını ifade ediyor. Aynı şekilde Google da arama motoru kavramının neredeyse tamamını ifade ediyor. Arama motorlarının pazar payları coğrafyaya göre farklılıklar gösterse de Google, dünyanın en çok pazar payına sahip (Ocak 2019 itibariyle %92,86) arama motoru. Türkiye’deki pazar payı ise daha baskın durumda (Ocak 2019 itibariyle %96,08).

Google arama sonuçları sayfası sürekli değişiyor

Google’ın bir arama motoru olarak tekelleşmesi zaten uzun süredir varolan bir durum. Bu, sorun olarak görülmeyebilir. Asıl sorun, Google’ın arama sonuçları sayfasını sürekli olarak değiştirmesi. Bu değişim, Google’ın giderek daha fazla hazır bilgi, özellik, fonksiyon kartları ve öne çıkarılan içerik kartları kullanması şeklinde gerçekleşiyor. Google, bu farklı arama sonuçlarını hazırlarken web sitelerinin içeriklerini kullanıyor ve mümkün olduğunca arama sorgusunun cevabını Google’ı terketmeden vererek kullanıcının işini görmeye çalışıyor. Hatta durumu bir aşama daha ileriye götürerek, içeriğini aldığı kaynağı göstermiyor. Yani web sitesi sahibi Google’a içerik sağlarken, trafiğinden yararlanamıyor.

Kullanıcının işini arama sayfasında görmek

Bir örnek vereyim: The Founder filminin değerlendirmesi için yazdığım blog yazısına Google’daki farklı türdeki aramalardan trafik geliyor. Bu arama sorgularından birisi de “mcdonalds ne zaman kuruldu”. Bu aramaya karşılık olarak gelen sayfada blog yazım 4. sırada geliyor. Fena bir yer değil, ancak en üstte yanyana iki kocaman bilgi kartı var. İlkinde sorunun cevabı direkt yazıyor. İkincisinde de özet bilgi var. Kullanıcı bakış açısıyla bakarsak bu iyi bir şey. Sorunun cevabını en hızlı ve net şekilde veriyor. Bir sürü tık avcısı ve boş içerikli sitelerle yaşanan zaman kaybının da önüne geçiyor. Böyle bir durumda, kullanıcı benim blog yazıma neden gitsin? Belki daha fazla bilgi edinmek isterse bunu yapabilir (ve yapıyorlar da). Ama sonuç olarak Google, sitelerin görünürlüğünü bu şekilde azaltıyor.

Google’ın vizyonu

Google, arama motoru sıralama algoritmasını geliştirirken şu ilkeyi benimsiyor: “Kullanıcıya aradığı en doğru sonucu göstermek”. Hatta gerçekten bir sorunun tam cevabı olduğunu düşündüğü içerik parçalarını da özel bir kartla gösteriyor.

Bu, özünde güzel ve kullanıcı dostu bir hedef. Ancak Google, bazı arama sonuçlarında trafik kaynağını belirtme ihtiyacı hissetmeden sonuçlar getiriyor. Bu tarz sonuçların sayısı da giderek artıyor. Bu da gösteriyor ki, Google web sitesi içeriklerini şu an en doğru sonuçları bulmak için kullanıyor ve arama sonuçlarını belli bir düzeye getirdiğinde web sitelerini önemli ölçüde devre dışı bırakacak.

Web sitesi kavramını içeriğe evriltmek

Google’ın kendi tarayıcısı olan Chrome’da web sitesi adresleri olan URL’leri kaldırmayı test ediyor olması da web sitesi adresleriyle ilgili algıyı uzun vadede değiştirmek ve web sitesi kavramını içeriğe evriltmek istediklerini gösteren çok önemli bir gelişme bence. Yani aslında Google, niyetini çok da gizlemiyor, adım adım ve zamana yayarak uyguluyor.

İçerik kartları ile dolu bir Google arama sonucu sayfası

Google arama motorunun geleceği ile ilgili tahminim; arama sonuçlarının ilk sayfasının sayfasının bilgi kartları ile dolacağı, bu bilgi kartlarında web sitelerinin adresinin görünmeyeceği ve web sitelerinin reklam gösterimi dışında ilk sayfada yer bulamayacağı yönünde. Yani Google, getirdiği trafik sayesinde bugün dostumuz gibi görünse de yakın bir gelecekte web sitelerinin ve içerik üreticilerinin en önemli rakibi olacak.