Girişimcilik ekosistemlerini büyüten şey, o ekosistemde gerçekten girişimcilik kültürüne sahip çok sayıda kişinin olmasıdır. Girişimcilik kültürüne sahip bir insan sadece kendi kazanımlarının peşinde koşmak yerine, yukarıda verdiğim örnekteki gibi bu kazanımlarını paylaşmayı, işbirliği yapmayı ve ekosistemin zayıf unsurlarını desteklemeyi tercih eder. Bu sadece basit bir etik meselesi değil, aynı zamanda orta ve uzun vadede mantıklı bir harekettir. Çünkü destek gören yeni girişimciler de çevresine karşı işbirliğine, paylaşıma ve desteğe açık hale gelir, yani girişimcilik kültürünü özümseler ve bu da ekosistemin daha hızlı şekilde büyümesini sağlar. Silikon Vadisi de sadece teknolojiden ibaret değildir, işbirliği, paylaşım ve yardımlaşma kültürü de kapsar. Silikon Vadisi bu sayede çok hızlı şekilde büyümüştür.

Bizim de ekosistemimizde girişimcilik ekolünden gelen ve girişimcilik kültürüne sahip değerli insanlar var. Sina Afra da o insanlardan birisi ve geçen yıl gerçekleştirdiği Markafoni satışının ardından bilgi ve tecrübelerini aktarabileceği yeni bir platformun kuruluşuna öncülük etti. Türkiye’nin önde gelen girişimcileri ve girişimciliği destekleyen isimlerle birlikte 2014 Mayıs ayında kurulan Vakfın başkanlığını Sina Afra yapıyor. Girişimcilik Vakfı adını taşıyan kuruluş, Türkiye’de girişimcilik kültürünü yaygınlaştırmayı amaçlıyor.

Fellow Programı

Vakıf, bu amaçla Fellow adı verilen bir program başlattı ve bu program dahilinde henüz bir girişimcilik fikri olmayan, girişimci olup olmaya karar vermemiş insanlara ulaşıp, onlara ilham vererek girişimciliği öğretmeyi amaçlıyor. Sina Afra’nın vizyonu; 5 yıl sonra, bugün programa alınan fellow’lardan birinin kendi başarı hikayesini anlatabilmesi.

Sina Afra, Fellow programına, kendi ufkunu genişletmek isteyen, ulaşamayacağı network’lerin içinde olmayı hedefleyen ve etrafında kendi vizyonunu taşıyan insanlarla birlikte olmak isteyenlerin kesinlikle başvurması gerektiğini düşünüyor. Programa; 17-24 yaşları arasındaki, Türkiye’de yaşayan, TC vatandaşı ve Türkiye’de bir üniversitede okumakta olan gençler katılabiliyor.

Ancak Fellow programına girmek o kadar da kolay değil. Yapılan ilk duyurudan sonra programa Türkiye’nin tüm illerinden ve üniversitelerinden 6.400 kadar başvuru yapılmış. Fellow programına ise, bunlardan sadece 40 tanesi seçilmiş. Seçilen adaylar 22 değişik üniversiteden 20 kız ve 20 erkek. Böyle dengeli bir seçim yapılması isabetli olmuş.

Fellow Programı Seçim Süreci

Girişimcilik potansiyeli taşıyan gençleri belirlemek için hazırlanan Fellow programının seçim süreci oldukça detaylı. Seçim süreci CV değerlendirmesi, tanıtım videosu, kişilik envanteri, Visual IQ ve son olarak da mülakattan oluşuyor.

5 aşamalı bu seçim sürecinde adaylar online olarak cv dolduruyorlar ve yeterli puanı alanlar bir sonraki aşamaya geçiyor. Bu aşamadan sonra adaylar, neden girişimcilik, bu programa katılmaktaki amacım nedir gibi soruları cevapladıkları 3 dakikalık bir video hazırlayıp gönderiyorlar. Kişilik envanteri ile adayların kişilik profilleri detaylandırılıyor ve Visual Questionary testi ile girişimcilik karakteri analiz ediliyor. Son aşamada ise 2. 3. ve 4. aşamaların genel değerlendirmesi yapılarak, seçim komitesi ve Vakıf başkanı Sina Afra ile mülakat gerçekleştiriliyor.

Fellow Programının Temelleri

Adayları girişimciliğe hazırlayan ve onlara vizyon kazandıran program 5 temel üzerine kurulu. Bunlar: Network, rol model, burs, girişim elçileri, give back.

Sina Afra’ya göre insanlar girişimci doğmuyor ve pozitif rol modelleri örnek alarak girişimciliğe adım atıyor. Bu yüzden Girişimcilik Vakfı başarılı girişimcileri davet ederek onlardan hayat hikayelerini ve girişimcilik hikayelerini anlatmalarını istiyor. Basın ve dinleyicilerin olmadığı, sadece fellow’ların olduğu bir ortamda girişimciler kendi hikayelerini detaylı bir şekilde ve açıklıkla anlatıyorlar. Fellow’lar kendilerine ayrılan bu özel zamanda kendi sorularını sorma şansına da sahip oluyorlar. Girişimcilik için en önemli gereksinimlerden birisi kazanılmış tecrübelerdir ve genellikle başarı hikayelerinde detaylar yer almaz. Oysa ki başarının anahtarı, önemsiz görünen detaylardır bence. Bu anlamda girişimcilerle yapılan bu özel sohbetlerin, fellow’ların vizyonunun gelişmesi açısından çok faydalı olduğunu düşünüyorum.

Girişimcilik Vakfı senede bir kez gala yemeği organize ediyor. Give Back, yani toplumdan alınanı topluma geri verme veya daha anlaşılır şekilde bağış ve hayır işleri temasını taşıyan bu gala yemeğine, give back’i çok büyük boyutta yapmış birisi getiriliyor ve üst düzey bir gala düzenleniyor. Bu galaya çeşitli misafirlerle birlikte fellow’lar da davet ediliyor.

Fellow programı sayesinde hem yerli, hem de uluslarası girişimci network’ü ile de tanışma olanağı sağlanıyor ki, bu da ileride kurulacak girişimler için hem mentorluk alma, hem de doğrudan destek ve işbirliği görebilme adına paha biçilmez bir kazanç.

Program kapsamındaki gençler, girişimcilik kültürünün daha fazla yayılması için kendi üniversitelerinde girişim elçisi de oluyorlar. Bu da bir ekibe dahil olma ve sorumluluk alma yeteneklerinin gelişmesi adına güzel düşünülmüş bir detay.

Üniversite öğrencisi fellow’lar, Vakıf tarafından 12 ay boyunca belli bir miktar burs ile de destekleniyorlar.

Sina Afra’nın Girişimcilik Vakfı ve Fellow programını anlattığı aşağıdaki videoya bakmanızı öneririm. Kendisi, Vakfı ve Fellow programını oldukça güzel özetlemiş.

Fellow programını biraz daha yakından tanımak için, programa dahil olmuş birisi kız, diğeri erkek iki fellow ile konuştum. Girişimcilik Vakfı ve Fellow Programı nedir, bir de onların bakış açısından dinleyelim.

Burak Kale

ODTÜ’de işletme 2. sınıf öğrencisi olan 23. yaşındaki Burak Kale’nin Girişimcilik Vakfı Fellow programından, Sina Bey’in 26 Haziran 2014’te attığı tweet ile haberi olmuş. Kendisi için seçim sürecinin en rahat kısmı cv gönderme aşaması olmuş. İkinci aşamadaki tanıtım videosu için sade ve basit bir tarzı tercih etmiş. Bu konuda, diğer adaylar tarafından çok başarılı hazırlanmış, yaratıcı ve görsel açıdan çok daha iyi videolar olduğunu kabul ediyor, ancak burada içeriğin önemli olduğunu düşündüğü için benzer bir tarz uygulamadığını belirtiyor.

Kişilik envanteri ve Visual Questionary testlerini de tamamladıktan sonra 100 kişinin kaldığı mülakat aşamasına alınmış. Bu son aşama Burak için çok kıymetli anıların biriktiği bir aşama olmuş. Endeavor binasında gerçekleşen mülakatta Erol Bilecik ve Mehru Aygül’le görüşmüş. Sıcak ve rahatlatıcı bir mülakatın ardından pozitif bir izlenimle ayrılmış ve Eylül ayında da Sina Afra’dan “Aramıza Hoş Geldin” epostasını almış. Süreç her ne kadar zor olsa da, aşamaların hızlı gerçekleşmesi onu çok motive etmiş. Dışarıdan gördüğüm kadarıyla da Girişimcilik Vakfı karar alma ve faaliyetlerini gerçekleştirme açısından hızlı hareket ediyor. Girişimcilerin enerjisi buraya da yansımış. Burak, programa seçilme sürecini de buradaki yazısında ayrıca özetlemiş.

Burak Kale

Girişimcilik Vakfı, Burak’a göre fellow’ların sunduğu her öneriyi ve isteği değerlendiren, bunu gerçekten yapmaya çalışan bir kurum. Program kapsamında şu ana kadar: İçerik pazarlama, Google ürünleri kullanımına dair eğitimler almışlar. Bu eğitimler Google Analytics, Google temel reklamcılık eğitimler ile devam edecek. Ancak GirVak’ı asıl farklı kılanın bu eğitimler değil, rol-model alınabilecek kişilerle tanışma fırsatı, network imkanları ve yerli/yabancı ekosistemi tanıma fırsatı olduğunu düşünüyor.Örneğin 40 kişilik ekibin İsrail’e götürülüp oradaki girişimcilik ekosistemini tanımaları ve Yossi Vardi ile tanışmaları sağlanmış. Ayrıca seçilen 3 fellow’un Silikon Vadisi’ne götürülecek olması da daha 1. yılını doldurmamış bir vakıf için çok büyük işler olduğunu düşünüyor. Buna katılmamak mümkün değil. Dediğim gibi, girişimcilerin kurduğu bir vakıf da böyle hızlı hareket eder ve kısa sürede büyük işler yapar. Bu konuda Serkan Ünsal’ın attığı bir tweet‘i hatırlatmak faydalı olacaktır.

Merak ettiğim bir detay da tüm fellow’ların girişimci olmayı hedefleyip hedeflemedikleriydi. Burak’a göre fellow programına katılan adayların tümü girişimci ruhlu parlak öğrenciler. Ekim 2014’te başlayan programın ilk zamanlarında girişimciliği tam olarak düşünmeyen kişilerin bile şu an girişimci olmak ve bir şeyler yapmak istediğini belirtiyor. Tabi ki bu 40 kişinin hepsinin de girişimci olamayacağını, ancak herkesin bir kurumda çalışsa dahi, kurum içi girişimciliği deneyeceğinden şüphesi olmadığını da belirtiyor.

Burak Kale, program sayesinde Ersin Sezer ve Alper Cem Polat ile tanışmış ve şu an birlikte kendi girişimlerini yapıyorlar. Vakfın kendilerine böyle bir faydası olmuş. Aynı zamanda Vakıf aracılığı ile, işle ilgili olarak ulaşmaları gereken kişilere kolayca ulaşabildiklerini belirtiyor. Fellow’lar staj yapmak istedikleri yeri belirttiğinde Vakıf, bunları ayarlamak için elinden geleni de yapıyor. Vakfın sağladığı burstan da bahseden Burak, diğer tüm katkıların bundan daha değerli olduğunu belirtiyor.

Girişimcilik Vakfı İsrail gezisini de değerlendiren Burak, ilk FellowUp toplantısında İsrail’e gideceklerini duyduklarında “ne işimiz var İsrail’de, neden İsrail” dediklerini, ancak gittiklerinde ise nedenini hemen anladıklarını söylüyor. Dört günlük gezi, feloow’ların ufkunu ciddi anlamda açmış. İsrail’in küresel ölçekte çıkardığı önemli işler, ülke içerisinde lokal kalmak yerine daha büyük ölçekli düşünmek gerektiğini göstermiş. Orada gezilen her start-up’tan farklı bir şeyler öğrenmişler ve İsrail dönüşü herkes “hadi bir şeyler yapalım” demeye başlamış. Hatta Burak, sıkça bahsedip henüz hayata geçiremedikleri girişimlerine İsrail dönüşünde başladıklarını belirtiyor. Kısacası Tel-Aviv onları “ateşlemiş”. Bu gezinin başka kazanımları da olmuş Burak için. “İnsanlar birbirini tanımak istiyorsa birlikte tatile gitmelidir” lafını, bu gezinin doğruladığını düşünüyor. Herkesin en doğal halini görebildik, birbirimizi çok daha iyi tanıdık diyor. Farklı illerden gelen 40 farklı kişi ile İstanbul’da beraber geçirilen 4-5 saatin az geldiğini, İsrail’de 4 günde arkadaşların birbirine karşı olan önyargılarının kırıldığını ve iletişimin kuvvetlendiğini ekliyor.

Son olarak Vakfın başkanı Sina Afra ile ilgili olarak neler düşündüğünü soruyorum. Daha önce, eski çalışanı olduğu Senem Anıl’ın Sina bey’den bahsettiğini ve bu şekilde uzaktan tanıdığını belirtiyor. Program sayesinde daha yakından tanıma fırsatı bulduğu Sina Afra ise Burak Kale için çok özel bir insan. Yardımsever, zeki, yaratıcı, disiplinli ve herşeyden önemlisi egosuz bir insan, ayrıca hem IQ’su hem de EQ’su yüksek ona göre. Sina bey’le iletişim konusunda hiç bir sıkıntı yaşamadıklarını, her epostaya hızlıca geri dönüş yaptığını ve fikirlerine değer verildiğini belirtiyor. Sina Afra ekine, yani insana daha çok önem veriyor bu anlamda. Girişimci olsun olmasın, hatta iş dünyası ile alakası olmayan herkesin Sina Afra gibi bir mentora ihtiyacı olduğunu düşünüyor.

Canan Döşlü

Canan Döşlü

Bir başka fellow Canan Döşlü de 23 yaşında, Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği son sınıfında okuyor. Canan, uzun bir süredir Sina Afra’yı sosyal medya üzerinden takip ettiğini, Girişimcilik Vakfı’nın kurulduğu 2014 Nisan ayından itibaren gelişmeleri birinci ağızdan öğrenme şansının olduğunu söylüyor. Sosyal medya paylaşımları, Girişimcilik Vakfı’na dair haberler ve çevresinin de etkisiyle Fellow programının detaylarını öğrenme fırsatı yakalamış ve Girişimcilik Vakfı ailesinin bir parçası olması gerektiğini düşünerek programa başvurmuş.

Senin Fellow’a başvuru ve kabul sürecin nasıl oldu?

2014’ün Temmuz ayında başlayan Fellow seçim süreci, beş aşamadan oluştu. İlk olarak, genel bilgilerimizi aktardığımız bir başvuru formuyla ön elemeye tabi olduk. Bu aşamanın ardından “Girişimcilik Vakfı’na başvuru motivasyonunuz nedir?” sorusuna cevabımızı maksimum üç dakikalık bir video ile ilettik. (Bu videoların birçoğuna Girişimcilik Vakfı blogunun video sayfasından ulaşabilirsiniz.) Sonrasında ise kişinin karakterinin girişimciliğe uygun olup olmadığı hakkında değerlendirmeler sunan disc kişilik envanterini ve görsel testleri tamamladık.

Bu aşamalardan geçen 100 kişiyi bekleyen son aşama ise mütevelli heyeti üyelerinin bulunduğu seçim komitesi ile gerçekleşen mülakattı. Adayların girişimciliğe ilgisini ölçen soruların yer aldığı heyecan dolu mülakatın ardından, Fellow programına kabul edilen 40 kişiden biri olduğumuzu email sayfamızı dakikada bir refresh ederek öğrendik.

Girişimcilik Vakfı, Fellow programındaki öğrenciler için ne gibi eğitimler ve imkanlar sunuyor?

İki ayda bir FellowUp adı verdiğimiz iki günlük toplantılar gerçekleştiriyoruz. Bu toplantıların ilk gününde ya dijital marketing gibi belli bir konuya yönelik eğitimler alıyoruz ya da stratejik karar verme, risk alma, takım çalışması gibi yetenekleri geliştirmemize imkan sağlayan ve aynı zamanda eğlenceli etkinliklerimiz oluyor.

Toplantıların ikinci günü ise girişimcilik dünyasında önemli başarılara imza atmış değerli isimlerin tecrübelerini birinci ağızdan dinleme fırsatı elde ediyoruz. Şimdiye kadar Sina Afra, Burak Divanlıoğlu ve Alemşah Öztürk ile toplantılar gerçekleştirdik.

Toplantıların ardından Girişimcilik Vakfı Mütevelli Heyeti ile gerçekleşen yemekte bu isimlerle tanışma ve birebir muhabbet etme fırsatını elde ediyoruz. Örnek vermek gerekirse; Sina Afra, Faruk Eczacıbaşı, Hakan Baş, Asuman Bayrak, Şebnem Ünlü, Yomi Kastro, Erol Bilecik, Sedat Kaptanoğlu, Alemşah Öztürk bu isimlerden yalnızca birkaçı.

Belirli aralıklarla gerçekleşen bu toplantıların yanı sıra, Girişimcilik Vakfı sürprizlerinin ardı arkası kesilmiyor. “Ortadoğu’nun Silikon Vadisi” olarak nitelendirilebileceğimiz İsrail’e düzenlediğimiz gezi, bunun en güzel örneklerinden.

Vakfın sağladığı diğer bir büyük imkan, yurtiçinde ve yurtdışında networking fırsatı. Girişimcilik konulu G3 Forum, Startup Turkey, Startup Grind gibi Türkiye’deki global çaplı etkinliklerde ve Münich gibi şehirlerde düzenlenen yurtdışı etkinliklerinin birçoğunda Girişimcilik Vakfı Fellowları’nı görmeniz mümkün.

Girişimcilik Vakfı Fellow programı içi seçilen ilk 40 öğrenci

Fellow öğrenci profili genel olarak  nasıl? Herkes girişimci olmayı mı hedefliyor?

Türkiye’nin her bölgesinden başvuru alan Fellow Programı’nda pek çok anlamda homojen bir yapı söz konusu. 18-24 yaş arası lisans öğrencilerinin başvurabildiği bu programa, 22 üniversiteden 20 kadın ve 20 erkek olmak üzere 40 öğrenci seçildi.

Kimimiz fikirleri hayata geçirdik ve hatta bu girişimleri büyütmeye devam ediyoruz. Kimimiz ise girişim fikirlerimizi hayata geçirecek doğru ekip ve ortamı arıyoruz. Sosyal girişim ve giyilebilir teknolojilerden tutun, mobil, e-ticaret, arge gibi pek çok alanda fikri ve/ya girişimi olan Fellow’lardan, geleceğin fark yaratanlarının çıkacağına dair inancım tam.

Program sana ve arkadaşlarına neler kattı?

Mühendislik (endüstri, bilgisayar, çevre, uçak gibi), genetik, işletme, ekonomi, psikoloji, uluslar arası ticaret gibi pek çok farklı disiplinde öğrenciyi bir araya getiren Fellow programının bize sağladığı en büyük fayda, yepyeni girişimlerin ortaya koyulabileceği dinamik bir ortam. Bölüm olarak farklılıkların yanı sıra girişimcilik tutkusu, üretkenlik, yaratıcılık, merak gibi ortak yanlarımız aynı dilden konuşabilmemizi ve büyük ortaklıkların yanında büyük dostluklar kurabilmemizi sağlıyor. Aynı zamanda vakfın sağladığı networking imkanı, girişimcilik başta olmak üzere pek çok konuda bize destek sağlayacak bir çevremizin oluşmasına katkıda bulunuyor.

İsrail gezisinin ekibe nasıl bir katkısı oldu?

Canan Döşlü / Google Tel-Aviv Ofisi, İsrail

Tek cümlede toplamak gerekirse “think out of the box” felsefesi hayatımızın merkezine yerleşti diyebilirim. Nüfusu İstanbul’un yarısı kadar olan bu ülkeden çıkan girişimlerin başarısına tanık oluşumuz ve bu başarının arkasındaki nedenleri çözümlememiz, girişimcilik sektörüne daha geniş bir perspektiften bakmamızı sağladı.

Üç gün süren bu etkinlikte Google Tel Aviv Ofisi, eBay Innovation Center ve İsrail’in global çapta başarıyı yakalayan pek çok girişim firmasını ziyaret etme fırsatı bulduk. ICQ kurucusu, dünya çapında büyük işlere imza atmış değerli bir girişimci ve yatırımcı olan Yossi Vardi ile tanışmamız ve yemek eşliğinde ettiğimiz sohbet ise en unutulmaz deneyimlerden biriydi.

Gezinin sağladığı geniş perspektifin arkasında yatan faktörlere dönecek olursam; İsrail’in başarısının arkasında yatan en büyük nedenlerden biri, global çaplı düşünüyor olmaları. Ülke nüfusunun düşük olması, İsrail girişimcilerini daha büyük pazarlara açılmaya ve fırsatları global çapta değerlendirmeye sevk ediyor. Türkiye’nin büyük eksiklerinden biri ise kendi pazarına çok fazla güvenip global pazara genellikle sırt çeviriyor oluşu.