Son zamanlarda daha sık şekilde duyduğumuz iki kelime var; generalist ve specialist. Specialist uzman demek ama generalist’in anlamlı bir Türkçe karşılığı olmadığı için her ikisini de orijinal hali ile kullanacağım. Aslında bu ikisi çok yeni kavramlar değil ama güncel koşullarda daha anlamlı hale gelmeye başladılar.

Generalist nedir?

Bir ana kategorideki farklı alt kategoriler hakkında kimi zaman yüzeysel, kimi zaman da kullanılabilecek seviyede bilgi sahibi olan kişi anlamına geliyor. Generalist olan bir kişi birden fazla temel bilgilere sahip olduğu için kavramsal yorumlama yapabilir. Ancak detay düzeyinde bilgi, beceri ve deneyim sahibi olmadığı için özel konularda çözüm üretemez. Örneğin teknoloji ve bilişim konularında generalist olan birisi güncel gelişmelerin çoğunu takip ederek farklı konular hakkında ön bilgi ve fikir sahibi olur ama mesela belli bir marka ve modeldeki ürünün özelliklerini ve performansını bilemez. Tabi bilebileceği durumlar da olur ancak bir generalist’ten beklenen bu değildir.

Specialist nedir?

Belli bir konuda detaylara hakim olup farklı sorunlara çözüm üretebilecek düzeyde deneyim sahibi olan uzmanlaşmış kişiler specialist yani uzmandır. Bir konuda uzmanlaşmak için gereken bilgi, beceri ve deneyime ulaşmak için ciddi miktarda saatinizi harcamanız gerekiyor. Bir uzmanı bir generalist’ten ayıran fark da bu temel olarak bu süre ve deneyim farkı. Specialist’lerden beklenen, kendi alanlarında güncel bilgi sahibi olan, üreten, geliştiren ve sorunlara çözüm bulabilen kişi olmaları. Specialist’lerin güncel kalmaları da çok önemlidir. Bir konuda uzman olan birinin bilgilerini uzun süre güncel tutmaması ve aktif deneyimden uzak kalması o kişiyi specialist’likten çıkarabilir.

Generalist ve specialist karşılaştırması

Specialist’ler daha dar ama net bir iş tanımına sahiptir. Kategorileri kapsamlı bir değişikliğe uğramadığı ve güncel kalabildikleri sürece (o alandaki genel iş imkânlarından bağımsız olarak) iş bulmakla ilgili ciddi bir sıkıntıları olmaz. Generalist’ler farklı konularda belli düzeyde bilgi, beceri ve deneyim sahibi oldukları için farklı iş kategorileri ve iş tanımları arasında geçiş yapabilirler yani esnek bir kariyerleri olur. Ancak belli bir konuda tam bir uzmanlık sahibi olmamak pazarlık güçlerini de azaltabilir.