Kitaplar ve kitap okumayla ilgili olarak zaman içerisinde bazı tercihlerimin ve prensiplerin biriktiğini ve netleştiğini farkettim. Bu yazıda bu tercihleri hem sizlerle paylaşmak hem de kendim için bir nevi derleme yapmak istedim.

Nasıl motive oluyorum?

Öncelikle kitap okuma alışkanlığımı geç kazandığımı belirtmem gerekir. Ancak kitap okuma iştahım ve kitaplardan aldığım haz ivmelenerek artıyor.

Kitap okuma konusundaki en büyük motivasyon kaynağım güncel ilgi alanlarım oluyor. Bunlarla ilgili en kapsamlı ve derli toplu bilgilere kitaplardan ulaşabiliyorum. Her öğrendiğim yeni şey, kitaplardan aldığım hazzı artırıyor. Ancak bunun için de doğru kitapları seçmek gerekiyor.

Goodreads’te kendime yıllık kitap okuma hedefleri koyuyorum. 4 yıldır koyduğum bu hedeflere ulaşma çabasının kitap okuma azmimi tetiklediğini söyleyebilirim. Ayrıca bu sayede her yıl ne kadar kitap okuduğunuzun da listesini tutmuş oluyorsunuz (ben ayrıca bugüne kadar okuduğum tüm kitapların listesini de tutuyorum).

Son olarak, kitaplığımın görüntüsünün de beni motive ettiğini söyleyebilirim. Bu sanırım birçok kişi için ortak bir motivasyon kaynağı olsa gerek.

Nasıl kitap seçiyorum?

Yeni kitap seçmek hassas bir konu. Çünkü eğer doğru kitaba denk gelmezseniz okunması zor oluyor ve genel kitap okuma şevkiniz de kırılıyor. Para ve zaman kaybınız da cabası. Benimle benzer türde kitapları okuyan, benzer ilgi alanlarına sahip veya daha önce tavsiye ettiği kitapları beğendiğim kişilerin kitap önerilerini dikkate alıyorum.

Kitapyurdu’ndaki yorumlar bölümünün oldukça işlevsel olduğunu düşünüyorum. Araştırma listesine aldığım bir kitap için karar verme sürecimde bu kısım çok etkili oluyor. Hem olumlu hem de olumsuz yorumlara bakarak bir çıkarım yapmaya çalışıyorum. Yeterli sayıda ve özgünlükte yorum içeren kitaplarda karar verme süreci daha net oluyor. Ama her zaman bu sistem işlemeyebiliyor. Kitapyurdu’ndaki “ilgili kitaplar” bölümünü de yeni kitapların keşfi için kullanıyorum.

Listemde yer alan ve henüz karar vermediğim kitaplar için içerik incelemesi de yapmaya çalışıyorum. Bunun için kitap satış mağazalarında ilgili kitabın içeriğini hızlıca incelemeye çalışıyorum. Bu aşamanın karar verme sürecindeki ağırlığı fazla olmayabiliyor ancak yine de fikir vermesi açısından yardımcı oluyor.

Ne tür kitapları seviyorum?

İnsanoğlu her dönem değişen ve gelişen bir varlık. Dolayısıyla hayat boyu durağan zevklere sahip olamıyoruz. En azından benim için böyle olmadığını söyleyebilirim. Düzenli olarak okumaya başladığımdan bu yana farklı dönemlerde farklı ilgi alanlarına sahip oldum. Önce bilim, tarih, yakın tarih ve siyaset, bilişim, sonra kişisel gelişim, pazarlama, iş dünyası, yakın dönemde de bilimkurgu edebiyatından kitaplar okudum. Son dönemde de ekonomi, psikoloji, sosyoloji, teknoloji ve fütürizm konularıyla ilgileniyorum. İlgi alanlarımın giderek daha keskinleşmesi ve daha isabetli kitap seçmeye başlamam sonucunda kitap okuma hacmim de kitaplardan aldığım keyif ve fayda da arttı.

Derdini hızlıca anlatan, gereksiz detaylar barındırmayan veya gereksiz yere uzatılmamış kitapları seviyorum. 100 sayfada anlatılabilecek bir konuyu 300-400 sayfaya yayarak zamanımı boşa harcayan kitapları sevmiyorum. Belli bir tezi olan ve bu tezi ikna edici somut örnekler, hesaplamalar ve tespitlerle destekleyen veya kanıtlayan kitapları seviyorum. Bu tür kitapları (içeriğinin şişirilmemiş olması kaydıyla) uzun da olsa keyifle okuyorum.

Bana yeni şeyler öğreten, ufkumu açan kitapları seviyorum. Bir kitap ne kadar yoğun şekilde özgün bilgi içeriyorsa veya daha önce bilmediğim veya farkında olmadığım yeni bakış açıları kazandırıyorsa benim için okuması o kadar keyif verici oluyor.

Biriken kitap ve okuma listesi sorunu

Düzenli kitap okumaya başladığım ilk dönemlerde kitapları genellikle kitapçılarda veya kitap fuarlarında (hatta kitap sitelerinde) hakkında fazla bir şey bilmeden, anlık kararlarla alıyordum. Bu seçim tarzının yansımaları da satın alınan ancak yıllarca okunmayı bekleyen kitaplardan oluşan bir liste oldu. Gerçekten iyi ve kendim için uygun kitaplar konusundaki seçiciliğim zaman içerisinde gelişti. Tabi o esnada kitaplar birikmişti. Zaman içerisinde değişen ilgi alanlarının etkisi de bu birikmeyi hızlandırdı.

Bir ara satın aldığım ve henüz okumadığım kitapların sayısı 100’ü aşmıştı. Bu durum, yeni kitaplar almamı engellerken, güncel kitapları da gecikmeli okumama sebep oluyordu. Bu listenin erimesi lazımdı. Öncelikle seçici davranmadan aldığım ve okumayacağıma karar verdiğim 20 kadar kitabı hediye olarak dağıttım. Kalanları da son birkaç yılda okuyarak azalttım. Şu an o liste 40’a inmiş durumda. Sanırım ölmeden önce o listesi sıfırlamak beni epey rahatlatacak 🙂 Şu an güncel ilgi alanlarıma dair yeni kitaplar aldığımda onları bekletmeden okuyorum ve listede bekleyen kitapları da aralara serpiştiriyorum. Bu şekilde o listeyi sanırım birkaç sene içinde sıfırlayacağım.

Geçmişte okuduğum ve okumadığım kitapları birarada bulunduruyordum. Artık okumadığım kitapları ayrı bir rafta toplamaya başladım ve bu da onları bir an önce okumam için beni tetikliyor.

Benzer bir durumu yaşamamanız için tavsiyem; bir kitabı satın alma kararı vermeden önce iyice araştırın ve listenizin mümkünse 10 kitaptan fazla olmasına izin vermeyin.

Nasıl okuyorum?

Basılı kitap okumayı tercih ediyorum. E-Kitapları her ne kadar faydalı bulsam da, gerek Türkiye’deki (dünyada da farklı değil aslında) e-kitap fiyatlandırma politikası, gerekse de her kitabın e-kitabının olmaması bu e-kitaplara kapsamlı geçişimi şu an için cazip kılmıyor. Buna bir de basılı kitapların verdiği dokunma hissi ve kitaplardaki görüntüsünün verdiği hazzı eklemek lazım.

Hızlı okuyamıyorum. Sayfa yoğunluğa göre değişmekle birlikte saatte 15 ile 30 arasında değişiyor. Bu benim için önemli bir kayıp. Anlayarak ve dikkatim dağılmadan hızlı bir şekilde okuyabilseydim, okuma miktarım artacak veya okuma sürem azalacaktı. Her ikisi de kazançlı iki durum. Ancak kitap okurken, hayal gücümün de etkisiyle dikkatim dağılabiliyor. Teknik bir kitap okusam da durum değişmiyor.

Kitaplarda işaretlemeler yapmayı ve notlar alarak ileri okuma yapmayı seviyorum. İşaretlemeler sayesinde bir kitabın önemli yerlerini bir nevi özet olarak ayrıştırmış oluyorum.

Bilimkurgu dışında edebiyat okumayı pek tercih etmiyorum. Bunun yerine bilgi verici kitaplar okumayı seviyorum. Böylece zaten sürekli çalışan hayal gücüm de beslenmiş oluyor.

Yürürken de kitap okuyorum. Kitap okuken konsantre olmak önemli ama akıcı bir kitap okurken bu önem azalabiliyor. Bir yerden bir yere ağır ağır yürürken fazladan okunan 5-10 sayfa bile birikince çok değerli bir zaman kazanımı yaratabiliyor.

Kitap önerileri

Okuduğum ve çok beğendiğim kitaplardan mutlaka sözlü ve yazılı olarak bahsediyorum. Beğendiğim ve bahsedilmeye değer bulduğum kitaplar için blog yazısı da yazıyorum. Bir de kategorilerine göre kitap tavsiye listesi tutuyor ve düzenli olarak güncelliyorum.

Kitap hediyeleri

Okuduğum kitapların tamamını elde tutmuyorum. Bu konuda biraz minimalist düşündüğüm için kitaplığımı sabit bir adete yakın tutmaya çalışıyor ve benim için anlamlı, çok beğendiğim ve yeniden okuyabileceğim kitaplarla başvuru kaynakları ve ansiklopedi niteliğindeki kitapları tutmaya çalışıyorum. Bunlar dışındakileri düzenli olarak arkadaşlarıma, kütüphanelere veya İnternet üzerinden tanımadığım kişilere hediye ediyorum. Paylaşmayı seviyorum.